Hạt vi nhựa đang trở thành mối đe dọa ngày càng nghiêm trọng đến sức khỏe con người trong thời đại hiện nay. Theo các nghiên cứu gần đây, những hạt nhựa siêu nhỏ này có thể xâm nhập vào cơ thể qua nhiều con đường khác nhau và gây ra những tác động tiêu cực không lường trước được. Trong bài viết này, hãy cùng Nội Thất MOHO phân tích chi tiết về hạt vi nhựa (microplastic) và tác động của chúng đối với sức khỏe và môi trường sống của chúng ta.
Hạt vi nhựa là gì và nguồn gốc xuất hiện
Hạt vi nhựa (microplastics) là những mảnh nhựa có kích thước nhỏ hơn 5mm, thường không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Những hạt nhựa siêu nhỏ này có thể tồn tại dưới nhiều hình dạng khác nhau như sợi, mảnh vụn hoặc hạt tròn. Sự ô nhiễm vi nhựa đã lan rộng toàn cầu, len lỏi vào khắp các hệ sinh thái từ đại dương, sông ngòi, đất đai đến cả không khí. Không chỉ gây hại cho môi trường, các mảnh nhựa li ti này còn xâm nhập vào chuỗi thức ăn khi bị động vật hấp thụ.
Nguồn gốc của hạt vi nhựa rất đa dạng, bao gồm:
Các sản phẩm chăm sóc cá nhân như sữa rửa mặt, kem đánh răng có chứa vi nhựa.
Sự mài mòn của lốp xe trên đường.
Quần áo tổng hợp trong quá trình giặt giũ.
Sự phân hủy của túi nhựa, chai nhựa và các sản phẩm nhựa sử dụng một lần..
Các thiết bị gia dụng và nội thất có chứa thành phần nhựa.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, mỗi người có thể vô tình tiêu thụ khoảng 5 gram nhựa mỗi tuần, tương đương với lượng nhựa trong một thẻ tín dụng. Con số này khiến chúng ta phải suy nghĩ nghiêm túc về mức độ ô nhiễm vi nhựa trong môi trường sống hiện nay.
Các loại hạt vi nhựa với nhiều màu sắc và hình dạng khác nhau
Sự tồn tại của hạt nhựa trong môi trường sống
Hạt vi nhựa đã trở nên phổ biến trong tất cả các môi trường sống, từ đại dương sâu thẳm đến những đỉnh núi cao nhất. Điều đáng lo ngại là những hạt nhựa này đã xâm nhập vào chuỗi thức ăn và có mặt trong nhiều thực phẩm chúng ta tiêu thụ hàng ngày.
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Environmental Science & Technology cho thấy hạt vi nhựa đã được phát hiện trong 83% mẫu nước máy được kiểm tra trên toàn cầu. Tình trạng này không chỉ giới hạn ở nước mà còn lan rộng đến không khí, đất và thậm chí cả trong cơ thể sinh vật sống.
Đặc biệt, vi nhựa trong nước mưa là một phát hiện gây sốc khi các nhà khoa học phát hiện ra rằng những hạt nhựa siêu nhỏ này có thể bay trong không khí và rơi xuống cùng với nước mưa. Điều này có nghĩa là ngay cả những khu vực hoang sơ nhất trên Trái Đất cũng không tránh khỏi sự xâm nhập của vi nhựa.
Hạt nhựa trong môi trường nước
Các con đường xâm nhập vi nhựa vào cơ thể người
Hạt vi nhựa có thể xâm nhập vào cơ thể con người qua nhiều con đường khác nhau, tạo thành một mối đe dọa tiềm ẩn mà chúng ta thường không nhận thức được. Hiểu rõ các con đường này giúp chúng ta có biện pháp phòng ngừa hiệu quả hơn.
Đường tiêu hóa
Microplastics xâm nhập vào cơ thể con người một cách đáng báo động thông qua thực phẩm và đồ uống hàng ngày. Một nghiên cứu của Đại học Cornell năm 2024 cho thấy Indonesia là quốc gia có lượng vi nhựa hấp thụ qua đường tiêu hóa cao nhất thế giới, với khoảng 15g mỗi tháng/người, tương đương hơn một thìa nhựa. Malaysia đứng thứ hai với 12g/tháng/người, trong khi Việt Nam và Philippines ghi nhận mức 11g/tháng/người.
Dưới đây là một số nguồn thực phẩm và sản phẩm phổ biến chứa hạt vi nhựa:
Hải sản: Cá, tôm, mực và nhất là các loài nhuyễn thể như sò, hến, hàu nằm trong nhóm hải sản có mức độ nhiễm hạt nhựa cao nhất do chúng thường xuyên nuốt phải vi nhựa trôi nổi trong nước.
Muối biển: Nghiên cứu cho thấy khoảng 90% mẫu muối biển được lấy từ khắp nơi trên thế giới đều bị nhiễm vi nhựa trong quá trình sản xuất.
Nước đóng chai: Một nghiên cứu vào tháng 3/2024 chỉ ra rằng mỗi lít nước đóng chai có thể chứa tới 240.000 hạt nhựa, bao gồm cả nhựa nano từ nhiều loại nhựa khác nhau.
Sản phẩm đóng gói bằng nhựa: Túi nilon, hộp nhựa, màng bọc thực phẩm... đều tiềm ẩn nguy cơ giải phóng microplastics vào thực phẩm.
Đồ dùng nhựa kém chất lượng trong nhà bếp: Việc sử dụng thớt nhựa, muỗng nhựa trong môi trường nhiệt độ cao (như nấu canh, xào nấu) cũng có thể khiến các mảnh vi nhựa nhỏ lẫn vào thức ăn.
Hạt nhựa có trong thực phẩm
Đường hô hấp
Không chỉ xâm nhập qua đường tiêu hóa, con người còn vô tình hít phải hạt vi nhựa từ không khí. Các hạt này có kích thước nhỏ, đặc biệt là dưới 10 micromet, có thể xâm nhập sâu vào hệ hô hấp. Lâu dần, chúng sẽ tích tụ trong phổi và gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Các nguồn phát tán hạt nhựa trong không khí bao gồm:
Sợi vải từ quần áo: Quần áo làm từ sợi tổng hợp như polyester thải ra một lượng lớn vi nhựa trong quá trình giặt giũ và sử dụng.
Bụi từ lốp xe và nhựa phân hủy: Ma sát giữa lốp xe và mặt đường tạo ra bụi chứa hạt nhựa, đặc biệt là ở các khu vực đô thị đông đúc. Quá trình phân hủy rác thải nhựa cũng góp phần làm tăng lượng vi nhựa trong không khí.
Các nhà máy sản xuất nhựa: Quá trình sản xuất nhựa tạo ra cả vi hạt nhựa chính (được sản xuất có chủ đích, ví dụ như trong mỹ phẩm) và vi hạt nhựa thứ cấp (hình thành từ sự phân hủy của các mảnh nhựa lớn hơn).
Rác thải nhựa: Sự phân hủy rác thải nhựa trong môi trường là nguồn phát tán vi nhựa vào không khí, đất và nước.
Không khí ô nhiễm trong nhà: Hạt vi nhựa có thể phát tán từ các sản phẩm nhựa trong nhà như thảm, đồ chơi, nội thất...
Nguồn vi nhựa trong không khí
Báo động tác hại của vi nhựa đối với sức khỏe con người
Hạt vi nhựa, mặc dù nhỏ bé và khó nhận thấy, nhưng khi xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ gây ra những hệ quả tiêu cực. Không chỉ là những vấn đề tức thời mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng về lâu dài.
Stress oxy hóa và độc tính tế bào: Sự xâm nhập của hạt nhựa làm mất cân bằng giữa gốc tự do và chất chống oxy hóa trong cơ thể, gây stress oxy hóa. Nghiên cứu cho thấy nồng độ vi nhựa từ 0,05 - 10mg/l có thể kích thích sản sinh gốc tự do, gây viêm và tổn thương tế bào não, tế bào biểu mô.
Rối loạn chuyển hóa và mất cân bằng năng lượng: Tiếp xúc lâu dài với hạt vi nhựa qua nước uống, thực phẩm, mỹ phẩm,... có thể gây biến đổi enzyme chuyển hóa, dẫn đến mất cân bằng năng lượng, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, da xanh xao, tay chân lạnh.
Nguy cơ ung thư: Hạt nhựa chứa phthalate, một chất được Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) xếp vào nhóm chất có khả năng gây ung thư. Nghiên cứu trên động vật cho thấy hạt vi nhựa tích tụ trong gan, gây stress oxy hóa và ảnh hưởng đến tế bào gan.
Di chuyển đến các mô khác trong cơ thể: Nghiên cứu của Đại học Vrije Amsterdam (Hà Lan) chỉ ra rằng hạt nhựa có thể xâm nhập vào máu và di chuyển đến nhiều cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả hệ tim mạch, gây tắc nghẽn động mạch, viêm và nhiễm độc tế bào máu.
5 cách giảm thiểu tiếp xúc với hạt nhựa hàng ngày
Mặc dù không thể tránh khỏi hoàn toàn việc tiếp xúc với hạt vi nhựa trong thế giới hiện đại, nhưng chúng ta có thể áp dụng một số biện pháp để giảm thiểu sự phơi nhiễm. Dưới đây là những chiến lược thiết thực mà mỗi gia đình có thể thực hiện:
Hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần: Nhựa dùng một lần là nguồn chính tạo ra hạt vi nhựa. Hãy thay thế bằng các sản phẩm thân thiện với môi trường hơn:
Sử dụng túi vải, túi lưới khi đi chợ hoặc mua sắm.
Hạn chế sử dụng bao bì nhựa.
Dùng ống hút kim loại, thủy tinh, tre hoặc giấy.
Sử dụng bình nước cá nhân tái sử dụng nhiều lần.
Ưu tiên mua sắm tại các cửa hàng không rác thải (Zero Waste) hoặc các cửa hàng chú trọng đến yếu tố sinh thái.
Tránh đun nóng đồ nhựa hoặc đựng thực phẩm/đồ uống nóng trong đồ nhựa: Hâm nóng thức ăn trong hộp nhựa bằng lò vi sóng hoặc uống đồ uống nóng trong cốc nhựa dùng một lần có thể khiến hạt vi nhựa thôi nhiễm vào thực phẩm. Hãy sử dụng đồ đựng bằng thủy tinh, gốm sứ hoặc inox.
Uống nước lọc thay vì nước đóng chai: Nước đóng chai thường chứa hàm lượng hạt nhựa cao hơn nước máy. Đầu tư máy lọc nước và sử dụng bình nước cá nhân là một lựa chọn an toàn và thân thiện với môi trường hơn.
Sử dụng trà lá rời thay vì trà túi lọc: Túi trà thường chứa một lượng lớn vi nhựa. Pha trà lá rời giúp bạn thưởng thức trọn vẹn hương vị trà mà không lo ngại về vi nhựa.
Hạn chế tiêu thụ hải sản và động vật có vỏ: Hải sản và động vật có vỏ là nguồn tích tụ microplastic đáng kể. Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm này giúp giảm thiểu lượng vi nhựa xâm nhập vào cơ thể.
Hải sản và động vật có vỏ là nguồn tích tụ hạt nhựa
Hạt vi nhựa đang trở thành một trong những mối đe dọa nghiêm trọng nhất của thời đại chúng ta. Những mảnh nhựa siêu nhỏ này đã xâm nhập vào không khí, nước, đất và thực phẩm, tạo thành một vòng tuần hoàn độc hại mà con người không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, mỗi lựa chọn nhỏ trong cuộc sống hàng ngày đều có thể tạo nên sự khác biệt lớn đối với sức khỏe của gia đình bạn và môi trường chung. Liên hệ với MOHO để được tư vấn về các giải pháp nội thất bền vững nhé.
Xem thêm:
Cách Xử Lý Khi Xảy Ra Động Đất Để Đảm Bảo An Toàn
Khái niệm bảo vệ môi trường | Tổng hợp 8 giải pháp bảo vệ môi trường
Báo động tác hại của ô nhiễm không khí đến sức khỏe con người
Tổng hợp 100+ thông điệp bảo vệ môi trường ngắn gọn và ý nghĩa
MOHO - Modern Life & Home
- Website: https://moho.com.vn
- Email: cskh@moho.com.vn
- Hotline: 097 114 1140
- Showroom: 162 HT17, P. Hiệp Thành, Q. 12, TP. HCM (Nằm trong khuôn viên công ty SAVIMEX phía sau bến xe buýt Hiệp Thành) | Hotline: 0971 141 140
- Experience Store 1: S05.03-S18 phân khu The Rainbow | Vinhomes Grand Park, TP. Thủ Đức | Hotline: 0931 880 424
- Experience Store 2: S3.03-Sh15 phân khu Sapphire | Vinhomes Smart City, Hà Nội | Hotline: 0909 665 728
- Experience Store 3: S2.09-Sh19 phân khu Sapphire | Vinhomes Ocean Park, Hà Nội | Hotline: 0938 108 772
![[Tổng hợp] 20+ mẫu tủ bếp gỗ đẹp hiện đại | Nội Thất MOHO](http://file.hstatic.net/200000065946/article/_tong-hop_-20-mau-tu-bep-go-dep-hien-dai-noi-that-moho_c1ffa4e9db65433aad62785b0a075b0e_small.jpg)
